Zeytin Ağacı Nedir? Özellikleri Nelerdir?

Zeytin ağacı hem kahvaltılık zeytin meyveleri hem de sağlık için birçok faydayı içinde bulunduran zeytinyağı üretimi ile mobilya ve ahşap ürünlerde kullanılan yapısı nedeniyle dünyanın en kıymetli ağaçları arasında yer alıyor.  

Zeytin ağacının özelliklerine bakıldığında ilk olarak uzun ömürlü oluşu göze çarpıyor. Yüzlerce yıl rahatlıkla yaşarken bazı zeytin ağaçlarının 2 bin yaşından fazla olduğu biliniyor. Ayrıca zeytin ağacı dayanıklılığı ile ün salmış ağaçlardan biri. Kuraklık, tuzlu topraklar ve hastalıklara karşı oldukça dirençli olan zeytin ağaçları Akdeniz ikliminin zorlu koşullarında bile rahatlıkla yetişebiliyor.

Zeytin Ağacının Kökeni ve Tarihçesi

Zeytin ağacının kökeni oldukça eski tarihlere kadar dayanıyor. Öyle ki arkeolojik bulgular zeytin ağacının evcilleştirilmesinin milattan önce 8 binli yıllara kadar uzandığını gösteriyor. İlk zeytin yetiştiriciliğinin ise günümüzde Türkiye’nin güneydoğusunda Suriye ve Irak’ın kuzeyinde yer alan Yukarı Mezopotamya’da yapıldığı biliniyor.

Akdeniz havzasında tarım ve ticaretin gelişmesinde önemli rol oynayan zeytin, milattan önce 3 binli yıllarda ticari bir ürün haline geldi. Mısır, Roma ve Yunanistan ile diğer antik uygarlıklarda zeytin ve zeytinyağı ticareti yoğun şekilde yapıldı. Ayrıca kutsal bir ağaç olarak kabul edilen zeytin ağacı, dini törenlerde ve ritüellerde kullanılıyordu.

Zeytin Ağacının Morfolojik Yapısı

Zeytin ağacının morfolojik yapısına yakından bakıldığında kök sisteminin oldukça derin ve geniş olduğu görülüyor. Zeytin ağaçları bu sayede kuraklığa ve tuzlu topraklara karşı dayanıklı hale geliyor.

Zeytin ağacının gövdesi yıllandıkça pürüzlü ve çatlak görünümlü bir hale gelirken rengi ise gri-kahverengine evriliyor. Boyu kısa çevreye doğru yayılan gövde dalların ve yaprakların desteklenmesinde önemli rol oynuyor.

Dar ve mızrak şeklinde olan zeytin ağacı yapraklarının rengi grimsi bir yeşildir ve alt kısımları tüylüdür. Fotosentez yaparak ağacın besin üretmesini sağlayan bu yapraklar pek çok kültürde ise barışın simgesi olarak kullanılıyor.

Zeytinin Sağlık Açısından Önemi

Akdeniz mutfağının temel yapı taşlarından biri olan zeytin ve zeytinyağının sağlığa olan faydaları ile mucizevi bir besin olarak görülüyor. İçerdiği besinler ve antioksidanlar ile günden güne sağlığı iyileştiren zeytinin başlıca faydaları ise şu şekilde sayılabiliyor.

Kalp ve damar sağlığını korur.

Kansere karşı korur.

Sindirim sistemini düzenler.

Diyabet riskini azaltır.

Beyin sağlığını korur.

Kemik sağlığını güçlendirir.

Cilt sağlığını korur.

Bağışıklık sistemini güçlendirir.

Göz sağlığını korur.

Zeytin Yağı Üretim Süreci ve Kalitesi        

Kaliteli bir zeytinyağı elde edebilmek için üretim süreci oldukça önemlidir. Tam zamanında hasat edilen zeytinler, yıkanarak kir ve tozlardan arındırılır. Yıkanan zeytinler çelik tambur ve ezme makinelerinde çekirdeklerinden ayrılır.

Çekirdeksiz zeytinler yoğurma makinelerine alınır ve burada zeytin hücreleri parçalanarak yağlar serbest kalır. Yoğrulan zeytin hamuru presleme veya santrifüjleme yöntemiyle preslenir ve zeytinyağı, posalardan ayrılır. Son olarak filtrelenen zeytinyağı kullanıma hazır hale gelirken çelik tank veya cam şişelerde depolanır.