Gümüşün Osmanlı Döneminde Kullanımı

Tarihi kaynaklara bakıldığında Osmanlı’nın ilk dönemlerinde de son dönemlerinde gümüşün yoğun şekilde kullanıldığı görülüyor. Bu tarz bir yoğun kullanımın sebepleri arasında ise ekonomik ve dini konular ön planda yer alıyor. Zira altının pahalı olması insanları para ve süs eşyası olarak gümüşün kullanılmasına iterken İslam dininde altın kullanımın erkeklerde haram olması saray ve Müslüman tebaada gümüşün daha çok tercih edilmesine yol açıyordu.

Gümüş Osmanlı’da özellikle sarayda kullanılan eşyaların süslemesinde kullanılırken, birçok farklı teknik kullanılıyordu. Dönemin şartlarında elde edilen bu tekniklerden bazıları günümüze kadar devam etse de bazı tekniklerin zaman içinde popülaritesini yitirdiği görülüyor.

Gümüşün Osmanlı'da Ekonomik Değeri

Osmanlı İmparatorluğu’nun geniş bir coğrafyaya yayılması gümüş madenlerinin de oldukça geniş bir bölgeye yayılmasının yolunu açıyordu. Hem Anadolu hem de Rumeli eyaletlerinde bulunan madenlerin işletilmesi devlet tarafından destekleniyordu. Kimi madenlerde halk tüm vergilerden muaf tutularak madende çalışmakla görevlendiriliyordu.

Gümüş Eşyaların Yapım Teknikleri

Gümüş eşyalar, Osmanlı döneminde hem sarayda hem de halk arasında ekonomik seviyesi yüksek olanlar tarafından kullanılıyordu. Bu tarz eşyalar kişinin statüsünün de bir göstergesi olma görevini üstleniyordu. Gümüş eşyalar hem yapım teknikleri hem de süsleme teknikleri ile birbirinden farklılık gösteriyordu.

Gümüş işleme tekniklerine bakıldığında dövme, döküm, sıvama, lehimleme, perçinleme, savat ve telkâri tekniklerinin Osmanlı’da yoğun olarak kullanıldığı görülüyor. Gümüş süsleme teknikleri arasında ise kakma, kazıma, kaplama, cilalama teknikleri yer alıyor.

Padişahların Gümüş Kullanımı

Osmanlıda, aynalar, ibrik ve leğenler, buhurdanlar ve gülabdanlar, kahve takımları, hamam takımları, şamdanlar, kandiller, divitler, hokka takımları, sini ve tepsiler, kutular, sahanlar, kaşıklar ve nargileler göz kamaştırıcı gümüş süslemeler ile üretiliyordu.

Altın kullanmayan padişahlar ve devlet adamları için gümüş yüzük kullanmak güçlerini ve otoritelerini vurgulamanın bir yolu haline gelmişti. Diğer yandan tahta oturan padişah kendinden önceki hükümdarın gümüş paralarını yasaklar ve tedavülden kaldırırdı. Eski paralar darphânelere toplanır ve yeni padişah adına yeniden para basılırdı.